نوروز یا ئاگر نوروز، بر اساس دست نوشته‌های خطی 1100 ساله کوردان (گوران و یارسان) به نام (دفتر یاری) در غرب ایران، بزرگترین جشن دینی و آیینی آنهاست، هرساله در (دالاهو – توتشامی) با نوای تنبور یارسان توسط زنان و مردان یارسانی و در شب نوروز همراه با آیینی خاص و با قداست تمام جشن میگیرند و در کوشک حیدری با رهبر یارسان و خاندان حیدری دیدار میکنند. این مراسم قدمتی حدود 180 ساله دارد.

قدمت نوروز

بر اساس متون خطی یارسان، نوروز و ئاگر نوروز (آتش نوروز)، روز نخستین خلقت است و آتش برای نخستین بار در اثر انفجار دُر که گوهر و ذات حق در درون آن مستتر بود به وجود آمد که در دنیای علم و دانش امروز به (تئوری بیگ بنگ) معروف است. آنها معتقد هستند که بعد از خلقت انسان و بشر، نخستین بار در زاگرس زندگی آغاز شده است و تمامی جوامع بشری از همین سرزمین کوردان که به ایران زمین نیز نام برده می شود سرچشمه گرفته است.

به گواهی تاریخ دینی یارسان، بشر از همان ابتدا در زاگرس همرا با آتش بوده است و به پاسداشت خلقت و آفرینش و افتتتاح جهان هستی، که در نوروز ماه اتفاق افتاده است این ایام را هر ساله جشن گرفته‌اند. نوروز میراث بشری است و صاحب آن تمامی انسان‌ها می باشد.

زندگی بدون نور و گرما و آتش بی مفهوم و ناممکن هست. یارسانی‌ها که مشترکات فرهنگی زیادی با زروانیسم و میترائیسم و زرتشتیان دارند. حدودا در ایران و کوردستان باشور و ترکیه و آذربایجان جمعیتی سه میلیونی هستند که آداب و رسوم زیبایی با طبیعت و نجوم و جهان بینی خاص خود دارند.

سر مقاله نوروز ماه، به قلم دکتر فریدون کرمی
بنیاد پژوهشی آیین یارسان نروژ